In de Tweede Kamer was op donderdagavond 9 december veel steun voor het wetsvoorstel van D66, GroenLinks en PvdA om LHBTI-rechten te verankeren in de Grondwet. Het COC pleit al bijna 20 jaar voor deze Grondwetswijziging. De behandeling van het voorstel wordt naar verwachting in januari voortgezet; dan zal er ook over gestemd worden.

Op 9 december kregen Kamerleden de gelegenheid om vragen te stellen over het voorstel van Alexander Hammelburg (D66), Laura Bromet (GroenLinks) en Habtamu de Hoop (PvdA). Die vragen worden naar verwachting in januari door de indieners beantwoord. Daarna wordt er over het voorstel gestemd.

De meeste fracties die aan het debat meededen lieten zich positief uit over de Grondwetswijziging (GroenLinks, D66, CDA, PvdA, VVD, ChristenUnie en SP). De SGP was kritisch. Andere fracties waren niet bij het debat aanwezig (PVV, Partij voor de Dieren, Forum, Volt, Ja21, SGP, Denk, Van Haga, Omtzicht, Den Haan, BBB en Bij1). PvdD, Volt, Den Haan en Bij1 lieten eerder wel weten voorstander te zijn van deze Grondwetswijziging.

Het COC pleit al bijna 20 jaar voor verankering van LHBTI-rechten in de Grondwet.

‘Verankering in de Grondwet biedt een garantie dat we ook over vijftig of honderd jaar nog van onze zwaar bevochten rechten kunnen genieten. Dat we ook in de toekomst nog kunnen trouwen, kinderen kunnen opvoeden en beschermd zijn tegen discriminatie, zelfs als de politieke of maatschappelijke wind onverhoopt zou draaien in het nadeel van de regenbooggemeenschap,’ aldus COC-voorzitter Astrid Oosenbrug.

De Kamer behandelt de Grondwetswijziging momenteel voor de tweede keer. Een Grondwetswijziging moet twee keer door de Kamer en de Senaat worden aangenomen, de tweede keer met een twee derde meerderheid. Tweede Kamer nam het voorstel voor de eerste keer aan in juni 2020 en de Senaat in februari 2021.

Het voorstel dat op 9 december werd behandeld, werd eerder verdedigd door Vera Bergkamp, Nevin Özütok en Kirsten van den Hul en oorspronkelijk ingediend door Boris van der Ham, Naïma Azough en Anja Timmer. Het COC is de indieners bijzonder erkentelijk voor hun vele werk. Bron: COC Nederland – Beeld: Alexander Hammelburg (D66), Laura Bromet (GroenLinks) en Habtamu de Hoop (PvdA) tijdens de behandeling van hun wetsvoorstel in de Tweede Kamer, Foto: D66-GL-PvdA.

Die oproep doet het COC in een brief aan de Tweede Kamer. De Kamer spreekt op donderdag 9 december over een wetsvoorstel met die strekking van D66, GroenLinks en PvdA. Het COC pleit al bijna 20 jaar voor verankering van LHBTI-rechten in de Grondwet.

‘Verankering in de Grondwet biedt een garantie dat we ook over vijftig of honderd jaar nog van onze zwaar bevochten rechten kunnen genieten. Dat we ook in de toekomst nog kunnen trouwen, kinderen kunnen opvoeden en beschermd zijn tegen discriminatie, zelfs als de politieke of maatschappelijke wind onverhoopt zou draaien in het nadeel van de regenbooggemeenschap,’ aldus COC-voorzitter Astrid Oosenbrug.

‘Het is ook een opdracht aan de politiek van vandaag, om geweld tegen onze gemeenschap aan te pakken, te zorgen voor acceptatie op school en te werken aan een land waarin alle LHBTI-personen zich vrij voelen om zichzelf te zijn.’

‘We kunnen ons geen mooier verjaarscadeau wensen dan deze verankering van onze rechten in de Grondwet’, aldus Oosenbrug. COC Nederland bestaat in december 75 jaar.

In die 75 jaar werden veel rechten bevochten. Zo kwam er een einde aan strafbaarheid (1971), een verbod op discriminatie van lesbiennes en homoseksuelen (1994) en van transgender, non-binaire en intersekse personen (2019). Het huwelijk werd opengesteld voor paren van gelijk geslacht (2001), voorlichting werd verplicht op school (2012) en er kwam een wet lesbisch ouderschap en een nieuwe transgenderwet (2014).

20 jaar van strijd

Het COC pleit al bijna 20 jaar voor verankering van LHBTI-rechten in de Grondwet, met honderden brieven, gesprekken met politici, publieksacties (foto) en opiniestukken. Dat leidde in 2004 voor het eerst tot Kamervragen. In COC’s Regenboog Stembusakkoorden van 2021 en 2017 beloofden tien politieke partijen om de Grondwetswijziging te regelen.

Het wetsvoorstel dat de Kamer op 9 december behandelt, is ingediend door Alexander Hammelburg (D66), Laura Bromet (GroenLinks) en Habtamu de Hoop (PvdA). Dit voorstel werd eerder verdedigd door Vera Bergkamp, Nevin Özütok en Kirsten van den Hul en oorspronkelijk ingediend door Boris van der Ham, Naïma Azough en Anja Timmer. Het COC is de indieners bijzonder erkentelijk voor hun vele werk.

Het wetsvoorstel bepaalt dat ‘seksuele gerichtheid’ en ook ‘handicap’ als verboden discriminatiegronden worden toegevoegd aan artikel 1 Grondwet, naast de bestaande gronden godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras en geslacht. Op aandringen van het COC hebben de indieners en de regering verduidelijkt dat transgender, intersekse en non-binaire personen Grondwettelijk tegen discriminatie worden beschermd door de verboden discriminatiegrond geslacht. Ook landen als Zweden, Portugal, Malta en Zuid-Afrika kennen een expliciet Grondwettelijk verbod op LHBTI discriminatie.

De Tweede Kamer behandelt de Grondwetswijziging op 9 december voor de tweede keer. Een Grondwetswijziging moet twee keer door de Kamer en de Senaat worden aangenomen, de tweede keer met een twee derde meerderheid. Tweede Kamer nam het voorstel voor de eerste keer aan in juni 2020 en de Senaat in februari 2021.

Bron: COC Nederland – Foto: Bij Pride 2019 voert het COC actie voor verankering van LHBTI-rechten in de Grondwet – fotograaf Tom Knoflook

COC, TNN en NNID roepen de Tweede Kamer in een brief op om snel te beginnen met de uitvoering van het Regenboog Stembusakkoord. Dat akkoord, vol afspraken over LHBTI-rechten en emancipatie, sloten tien partijen in maart met het COC. De Kamer debatteert op maandag 6 december over het Emancipatiebeleid van minister Van Engelshoven.

COC, NNID en TNN willen dat de afspraken uit het Regenboogakkoord snel worden uitgevoerd. Het gaat dan onder meer om maatregelen tegen geweld, voor acceptatie in het onderwijs en om meer te doen tegen intersectionele discriminatie. Van dat laatste is sprake als mensen op meerdere gronden gediscrimineerd worden, bijvoorbeeld omdat ze zwart en transgender zijn, of asielzoeker en bi+.

Ook is in het Regenboogakkoord nieuwe wetgeving beloofd. Het gaat dan bijvoorbeeld om een meerouderschapswet, de mogelijkheid voor een ieder om in plaats van een M of V in hun paspoort een X te krijgen, om transitieverlof voor transpersonen en een verbod op onnodige en onvrijwillige operaties op intersekse personen.

Regenboogsteden

In haar brief en gesprekken met Kamerleden dringt het COC ook aan op voortzetting van het Regenboogstedenbeleid. Daarmee is de afgelopen jaren in veel gemeenten LHBTI-emancipatiebeleid van de grond gekomen. Dankzij dat beleid zorgen gemeenten bijvoorbeeld voor voorlichting op school en ontmoetingsmogelijkheden voor LHBTI-jongeren, biculturele personen, asielzoekers, ouderen en LHBTI personen met autisme of een beperking.

Het NNID, TNN en COC pleiten voor kleinschalige en veilige opvangplekken voor dak- en thuisloze LHBTI jongeren. Er zijn in Nederland naar schatting 1000 tot 2000 dak- en thuisloze LHBTI jongeren, die vaak door hun ouders het huis uit zijn gezet. Voor deze groep zijn er nog nauwelijks geschikte opvangplekken, terwijl de Tweede Kamer daar vorig jaar wel nadrukkelijk om gevraagd had.

De belangenorganisaties pleiten ook voor het aanpakken van de wachtlijsten in de transgender zorg. Die zijn de laatste jaren alleen maar langer geworden. Trans personen die in transitie willen, moeten nu jaren wachten op een operatie. Tenslotte pleiten COC, TNN en NNID voor voortzetting van onderzoek naar LHBTI-emancipatie in Nederland. Tot enkele jaren geleden onderzocht het Sociaal en Cultureel Planbureau regelmatig de stand van de emancipatie: wat zijn de opvattingen van de bevolking over LHBTI personen en hoe gaat het met LHBTI personen zelf? Dat onderzoek is gestopt. Volgens de belangenorganisaties is goed onderzoek nodig om de situatie van LHBTI personen gericht te kunnen verbeteren.

Bron: COC – Foto: Geert van Tol