De afgelopen weken hebben tussen ChristenUnie-voorman André Rouvoet en COC-voorzitter Frank van Dalen verschillende gesprekken plaatsgevonden over homobeleid binnen het nieuwe kabinet. In de passage van het uitgelekte regeerakkoord herkent het COC de uitkomst van de gesprekken met Rouvoet over dit onderwerp. Ook was er tijdens de formatie contact met de Partij van de Arbeid.

‘Het COC wil al ruim anderhalf jaar dat het kabinet moreel leiderschap toont op het terugdringen van homovijandigheid. Dat is nu gelukt op al die terreinen waar we als COC op hebben ingezet’, aldus COC-voorzitter Frank van Dalen.

Een doorn in het oog van het COC de afgelopen jaren was het gebrek aan bereidwilligheid om te investeren in goed homobeleid. De afgelopen jaren werd daaraan niet veel meer dan lippendiensten bewezen. Daardoor bleven veel maatregelen achterwege en konden emancipatieprojecten niet worden uitgevoerd. De in het concept-regeerakkoord opgenomen zinsnede dat hier voldoende middelen voor moet worden vrijgemaakt, ziet het COC daarom als een opdracht aan alle betrokken ministeries om serieus werk te maken van het homobeleid. Welk bedrag het nieuwe kabinet daadwerkelijk voor homo-emancipatie uittrekt, moet echter nog worden bezien; het COC heeft steeds ingezet op een budget van circa 15 miljoen euro.

Al met al is het COC gematigd positief over het regeerakkoord dat een redelijk uitgangspunt lijkt te vormen voor een periode waarin serieus werk kan worden gemaakt van het bevorderen van de sociale acceptatie van homoseksualiteit in de maatschappij.

‘Was het COC eerst nog bang voor een Siberische winter met de ChristenUnie in het kabinet, nu lijkt er mogelijk sprake te zijn van een voorzichtige lente’, aldus Van Dalen. ‘Wij zullen de uitwerking van het regeerakkoord echter zeer kritisch volgen en inzetten op versterking daar waar nu nog kansen onbenut zijn gebleven. Want ook met dit regeerakkoord is de emancipatie en gelijkberechtiging van homoseksuelen, lesbiennes, biseksuelen en transgenders in Nederland nog lang niet voltooid’.
Zodra de volledige tekst van het regeerakkoord bekend is, zal het COC ook een reactie geven op de andere onderdelen waarover de afgelopen weken tijdens de formatie is gesproken tussen Van Dalen, Rouvoet en de PvdA.

D66 zal vooral de PvdA scherp in de gaten houden als het om zaken als homobeleid gaat en wil daarvoor samenwerken met het COC.  Het is niet helemaal toevallig dat D66 vorige week met een paar moties op de proppen kwam die betrekking hebben op abortus en op de zorg voor kinderen van lesbische ouderparen. 

De eerste werd op verzoek van CDA, PvdA en ChristenUnie aangehouden, omdat het gaat om een onderwerp dat in de formatie aan bod komt. De regeling voor lesbische ouders werd in de Tweede Kamer aangenomen. Opvallend, want de Tweede Kamer moet nog over het onderwerp debatteren. De indiening vond plaats bij de begroting van Justitie. D66 is blij met het resultaat. ‘Met name omdat dit soort progressieve agendapunten na aantreden van het nieuwe conservatieve kabinet de komende jaren waarschijnlijk niet meer kunnen rekenen op een meerderheid’, veronderstelt Van der Ham.

Snel even regelen nu het nog kan?

Deels, zegt Boris van der Ham, de nr. 2 van D66 in de Tweede Kamer. ‘We waren sowieso van plan deze moties in te dienen. Maar het kan nooit kwaad de PvdA al tijdens de formatie-onderhandelingen aan te kondigen dat wij ze de komende regeerperiode scherp in de gaten houden’.

Stuivertje wisselen 

Het begint erop te lijken dat D66 en ChristenUnie stuivertje gaan wisselen. Zaten de sociaal-liberalen eerder met zes zetels in de Kamer en waren zij vertegenwoordigd in Balkenende-II, nu lijkt hun positie te worden ingenomen door de ChristenUnie. Die partij zat eerder met drie zetels in de oppositie, evenveel als D66 er nu heeft. Van der Ham maakt zich zorgen om de mogelijke gevolgen. Bij milieu en sociaal-economisch beleid kunnen ChristenUnie en D66 elkaar nog wel de hand schudden. Maar over medisch-ethische kwesties en adoptie door homoparen zijn beide partijen het radicaal oneens.
Houding PvdA

‘Wat dat betreft, ben ik benieuwd naar de houding van de PvdA. Adoptie door homo’s moet vanzelfsprekend net zo zorgvuldig worden geregeld als adoptie door hetero’s. Om het enkele feit dat een stel anders is samengesteld, mag dit niet worden tegengehouden, dat zou een schande zijn’. Bij het voorstel de hele keten rond softdrugs te legaliseren, speelt hetzelfde. ‘Nu prijkt de naam van de PvdA nog onder dat voorstel, maar het kan best dat de partij zich onder druk van CDA en ChristenUnie terugtrekt’.

Argwaan

Als veelvuldig voormalig coalitiepartner weet D66 als geen ander wat een kleine partij voor elkaar kan krijgen. Maakt dat Van der Ham argwanend tegenover het kabinet dat momenteel in de steigers wordt gezet? ‘Veel dingen leg je vast in een regeerakkoord, maar tijdens de kabinetsperiode doemen altijd nieuwe zaken op. Dat biedt de ChristenUnie mogelijkheden de zaak onder druk te zetten. Dan kan het zijn dat een kabinet ergens geen standpunt over inneemt, of dat er een initiatiefwet naar de Kamer komt die de ChristenUnie weigert te bekrachtigen. De ChristenUnie kan zaken misschien dan wel niet tegen houden, maar wel torpederen, vertragen enzovoort’.
Piketpaaltjes

‘Ik kan me voorstellen dat er een regeerakkoord komt waarvan mensen zeggen: ‘Dat valt best mee’. Ik denk eerlijk gezegd dat Rouvoet daarop aanstuurt. En dat hij dan tijdens de rit piketpaaltjes slaat bij punten waarvan CDA en PvdA zeggen: ‘Moeten we daar nu een kabinet op laten vallen?’ Denk maar na: er is een kabinet, alle ministers zitten er, Balkenende is weer premier en wil nu eindelijk eens een kabinet afmaken. Als Rouvoet dan op zijn strepen gaat staan, zal men hem al snel iets gunnen of iets met een jaartje of vier uitstellen. Met twee ministers in een kabinet kun je veel doen, je kunt veel tegenwerken’, weet Van der Ham uit ervaring.

Oppositierol D66 

Van der Ham: ‘We blijven CDA en PvdA scherp aanspreken op hun posities en stemgedrag. Krijgen we in het parlement onvoldoende gehoor, dan gaan we het maatschappelijk organiseren. In samenwerking met organisaties als COC Nederland zullen we mensen laten weten dat als bepaalde wetgeving hen lief is, ze daarvoor moeten opkomen’.